Szczeliny odbytu - wszystko co musisz wiedzieć?
Szczeliny odbytu to druga, po zapaleniu guzków krwawniczych odbytu (hemoroidów), najczęściej występująca choroba proktologiczna. Według dostępnych statystyk ma ją około 15% pacjentów, którzy zgłaszają się do proktologa z krwawieniami z odbytu.
Oficjalna definicja szczeliny odbytu brzmi: podłużne owrzodzenie, ubytek błony śluzowej kanału odbytu, który znajduje się najczęściej w linii środkowej o długości około 1,5 cm.
Szczeliny odbytu są uciążliwą chorobą, która znacznie obniża komfort życia, jednak nie powoduje jego bezpośredniego zagrożenia.
U kogo najczęściej występują szczeliny odbytu?
Szczeliny odbytu najczęściej występują u pacjentów w wieku 36-29 lat, choć mogą dotyczyć osób w różnym wieku, w tym dzieci. W przeciwieństwie do hemoroidów rzadko występuje u osób starszych, co najprawdopodobniej jest związane z obniżonym napięciem mięśni zwieraczy.
Choroba w tym samym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn.
W którym miejscu powstają szczeliny odbytu i czy są groźne?
W większości przypadków (około 90%) szczelina jest zlokalizowana na tylnym obwodzie (odbyt, kość krzyżowa). W pozostałych 10% należy jej szukać na przednim obwodzie odbytu. Przednie szczeliny odbytu najczęściej występują u kobiet, zwłaszcza po porodzie.
Szczeliny boczne
W przypadku wystąpienia szczeliny bocznej należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w celu badania histopatologicznego. Przyczyną takich szczelin może być rak odbytu, choroba Leśniowskiego-Crohna, zakażenie HIV, chemioterapia, choroba Bowena, choroba Pageta, gruźlica, kiła czy opryszczka genitalna.
W jaki sposób tworzą się szczeliny odbytu?
Przyczyn powstawania szczelin odbytu jest wiele. Możemy jednak wyróżnić 3 najpopularniejsze:
- przyczyna zapalna – zapalenie gruczołów odbytowych jest źródłem większości chorób zapalnych w odbycie m.in szczelin, przetok i ropni odbytu
- przyczyna urazowa (mechaniczna) – uszkodzenie błony śluzowej kanału odbytu, które najczęściej jest spowodowane twardymi masami kałowymi (zaparcia).
- przyczyna niedokrwienna – wskazuje na zaburzenia ukrwienia kanału odbytu
Zapamiętaj koniecznie!
Z wyjątkiem szczeliny poporodowej, powstanie szczelin odbytu zawsze jest związane ze zwiększonym ciśnieniem spoczynkowym w kanale odbytu. Ciśnienie w kanale odbytu zależy od napięcia mięśniowego (zależnego z kolei od aktywności kanałów wapniowych) oraz aktywności autonomicznych splotów nerwowych (zależnej od obecności tzw. neurotransmiterów, m.in. tlenku azotu).